شَلْغَم نوعی سبزی ریشه‌ای است به رنگ سبز و سفید یا بنفش و با برگ‌هایی ناصاف و بریدگی‌های زیاد. ریشهٔ آن غدّه‌ای و به شکل‌های گرد یا دراز به رنگ سفید با لکه‌های بنفش می‌باشد. شلغم نه تنها از نظر داشتن ویتامین و خواص معدنی‌اش ارزنده‌است، بلکه از حیث سایر ویژگی‌های غیر غذایی هم سرآمد بوده و در زمره سبزی‌های مهم شمرده می‌شود. شلغم در خانواده سبزیجاتی نظیر کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم برگ و خردل قرار می‌گیرد.شلغم گیاهی بومی اروپا و آسیای مرکزی است که هنوز هم در زمین‌های وسیع ،یا در کنار جویبارها به صورت وحشی می‌روید. رومی‌های باستان و مردم اروپا در سده‌های میانه شلغم مصرف می‌کردند. این انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها بودند که آن را وارد قاره آمریکا کردند. امروزه، شلغم در بسیاری از نقاط دنیا، از جمله: ایالات متحده و کانادا کشت می‌شود که کالیفرنیا و نیوجرسی بیشترین میزان تولید را دارند.

خارشُتُر یا آدور (نام علمی: Alhagi) گیاهی است پایا از خانواده باقلاییان (Papilionaceae یا Fabaceae) از زیرخانواده باقالی‌ها (Faboideae) و یکی از بنشن‌ها به‌شمار می‌رود. نام دیگر آن علف ترنجبین است. میوه این خانواده ناشکوفا است. بوته‌های آن نیمه درختچه‌ای و نیمه‌چوبی است که تا ارتفاع ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر می‌رسد. ساقه‌های آن سبز رنگ با خارهای تیزِ نوک‌زرد است. ∗ ادرارآور و ضد سیاه‌سرفه و تب و لرز است.∗ کاسبرگ آن بدون کرک، زنگ‌مانند و با پنج دندانه مثلثی کوتاه نوک تیز است. دانه‌های آن در درون نیامک پهلوی هم قرار دارند.∗ خارشتر از نظر پزشکی سنتی دارای طبع سرد است و برای رفع صفرا و سنگ کلیه و مثانه مؤثر است. [۱]. خارشتر یکی از علوفه‌های خوراکی برای دام‌ها به ویژه بزها است.∗ این گیاه مقاوم به سرما و دارای ریشه عمیق است و به آب کمی نیاز دارد. خارشتر برای گیاهانی مانند غلات و چغندر به عنوان علف هرز به‌شمار می‌آید. ریشه‌های خارشتر گاه تا ژرفای ۵ تا ۷ متر هم می‌رسد. میوه آن را ترنجبین (تَراَنگَبین) می‌نامند که به معنی عسل تر است. این گیاه در شوره‌زارهای ایران، استان بوشهر(آب‌پخش) در ایران، عربستان، صحرای سینا، سوریه و هند و پاکستان تا ارتفاع ۴۰۰ متری از سطح دریا می‌روید

درختی کوتاه تر از کامادولنسیس و با تنه سیاه رنگ و چوب فشرده تر و عمر بیشتر از کامادولنسیس

قوزه (میوه) نسترن که تاجیک ها به آن خوج میگویند شامل برخی از آنتی‌اکسیدان‌ها است. بعلاوه، این میوه، بخاطر دارا بودن ویتامین سی در سطح بالا،[۲] در تهیه شربت، چای و نوعی مربا استفاده می‌شود. در بلغارستان گلبرگ‌ها را در تهیه شراب شیرین بکار می‌برند. در طبّ سنتی اتریش جوشیده میوه نسترن برای درمان عفونتهای ویروسی، نارسایی‌های کلیوی و مجاری ادراری مورد استفاده بود.[۳] در طبّ سنتی ایران مورد توجه خاصی است.[۴] برای مثال، خواص زیر برای عرق نسترن ذکر شده‌است:[۵] تقویت‌کننده قلب و اعصاب آرامبخش و رفع خستگی برطرف‌کننده عوارض کمبود ویتامین ث درمان ورم کلیه درد معده و اسهال دفع سنگ کیسه صفرا رفع بی خوابی در منطقه ارسباران آش نسترن غذایی محبوب است. نسترن وحشی را خیس کرده بعد از سه روز از آبکش رد می‌کنند. آب آبکش شده را جوشانده و کفّ آن را می‌گیرند. بعد برنج را اضافه می‌کنند. بعد از اینکه برنج پخت حبوبات پخته شده، میوه خشک را اضافه کرده بعد از یک ربع ساعت رشته و روغن را اضافه می‌کنند. وقتی که رشته پخت، آش آماده است. میوه گل نسترن دارای ویتامین C ترکیبی از آسکوربیک اسید و هیدرو اسکوربیک اسید است ویتامین C میوه خشک شده که در بازار هست به مرور زمان از بین می‌رود پس حتما این میوه را تازه مصرف نمایید تا ویتامین C زیادی وارد بدنتان شود. این گیاه دارای ویتامین‌های A1، B1، B2، B3 و K می‌باشد چای میوه گل نسترن برای بیماری‌های عفونی بسیار مفید است . میوه گل نسترن هیچ عوارض خاصی ندارد و تا الان هیچ گزارشی دراین مورد در جهان کسی دریافت نکرده‌است افرادی که بیماری تنفسی دارند شاید آلرژی برای این افراد ایجاد نماید. مهمترین خواص این میوه مسکن درد، درمان اسهال، ملین و ضد یبوست،مقوی اعصاب، ضد کرم، سرشار از ویتامین ث است دمنوش میوه گل نسترن برای بیماری‌های دهان و لثه بسیار مفید است. بهتر است از میوه گل نسترن مربا تهیه نموده و افرادی که یبوست دارند در وعده‌های صبحانه از این مربا استفاده نمایند .

سُداب (نام علمی: Ruta graveolens) از تیره مرکبات (سُدابیان) (rutaceae) گیاهی علفی پایا با ساقه‌های منشعب و چوبی، برگهای متناوب دو تا سه قسمتی صاف و بی پرز است. از گونه‌های سداب می‌توان به سُداب کوهی (اسپند، wild rue) و سداب کهنه (wall rue) اشاره کرد. خواص داروئی: خاصیت اصلی آن کم کردن فشار شهوت است (البته باید توجه داشت که مصرف زیاد سداب سمی است و باید پرهیز شود)، پائین آورنده فشار خون. تنظیم‌کننده کار قلب. ضدسردرد. ترشح صفرا را تحریک نموده و انگلهای روده را دفع می‌کند.

توت روباهی یا توت روباه نام یک سرده از تیرهٔ گلسرخیان است.[۱]

برگ بو یا غار با نام علمی لائوروس نوبیلیس (Laurus nobilis) نام گونه‌ای از سرده برگ بو است. گیاهی خوشبو و همیشه‌سبز است که اصل آن از منطقهٔ مدیترانه است و در تمام مدیترانه به عنوان عطر غذا از آن استفاده می‌شود. در متون قدیمی‌تر برای برگ بو نام‌های دیگری نیز استفاده می‌شد که از آن جمله‌اند: غار، حب‌الغار، شجرالغار، دهم، دهمست، دَهْمَشْت‎، رند، عمار، و ذاقی. برگ بو به صورت درختچه و درخت یافت می‌شود. معمولاً در تمام فصول سال سبز است و طول درخت‌های آن به ده متر هم می‌رسد. در بسیاری جاها برای تزیین باغ‌ها استفاده می‌شود، اما استفادهٔ اصلی آن در آشپزی و به عنوان داروی گیاهی است. در قدیم تاج تهیه شده از برگ‌ها را به عنوان جایزه به برندگان بازی‌ها می‌دادند. براساس مدارک موجود، کاشت درخت برگ بو در ایران از دوره قاجاریه آغاز شده‌است. ناصرالدین شاه نهال‌های آن را از اروپا به ایران آورد و در باغ کاخ گلستان کشت نمود. مظفرالدین شاه نیز کشت این درخت را در دیگر باغ‌های سلطنتی توسعه داد. به عنوان نمونه، درختانی در کاخ وزارت دارایی وجود داشت و در حال حاضر شش درخت کهنسال که احتمالاً مربوط به همان دوران می‌باشد، در ضلع شرقی پارک شهر تهران وجود دارد. از آن به بعد کاشت این درخت در نواحی شمالی ایران، تهران و دیگر نقاط رواج یافته‌اس

مرزنجوش گیاهی متعلق به خانواده نعناعیان و از گیاهان دارویی و اسانس‎دار مهمی می‎باشد که در اکثر نقاط دنیا استفاده می‎شود.

در طب، از اسانس ریحان به طور معمول برای مشکلات زیر استفاده می شود: آکنه اضطراب برونشیت سرماخوردگی سرفه کردن افسردگی خستگی نقرس سوء هاضمه سینوزیت افزایش خلق و خو بهبود هضم غذا افزایش هوشیاری تسکین دردهای عضلانی از اسانس ریحان بعضا بعنوان ماده دافع حشرات نیز استفاده می شود

گیاه باریجه از تیره چتریان است، در انگلیسی به آن Galbanum گفته می شود. گونه های مهم باریجه عبارتند از: Ferula schair Borsez ،Ferula galbaniflua Boiss ، Ferula gummosa Boiss و Ferula rabri caulis Boiss. مهمترین گونه این جنس گونه Ferula gummosa می باشد که بهره برداری از شیره آن در ایران متداول است، گونه Ferula gummosa گیاهی چند ساله (3 تا 10 ساله) با ساقه ضخیم به ارتفاع 1 تا 2 متر است و طول عمر آن بسته به شرایط اکولوژیک منطقه مختلف است. گلهای آن زرد رنگ و مجتمع به صورت خوشه های مرکب متعددی است. این گیاه در ارتفاعات 4000-5000 متری با میزان بارندگی حدود 400-250 میلیمتر رشد می کند. گیاه بارجه از گیاهان مهم مرتعی و دارویی و صنعتی می باشد و در مناطق کوهستانی و ییلاقی ایران می روید و به طور کلی در مناطق کوهستانی که بیشتر نزولات به صورت برف است، رویش دارد. خاک مناسب برای کشت باریجه خاک های با عمق کافی، نرم و قابل نفوذ است. مهمترین رویشگاه این گیاه در استان سمنان، تهران، خراسان و … می باشد. این گیاه از دیرباز در مراتع ایران مورد تعلیف احشام دامداران قرار می گیرد. از صمغ باریجه، انواع مواد شیمیایی از جمله پسب صاف و زلال به دست می آورند که در صنایع جواهرسازی برای چسباندن قطعات جواهران به دلیل ایجاد نکردن خراش بسیار مطلوب است. با توجه به این که گیاه باریجه در مناقط کوهستانی و ییلاقی کشور ایران می روید و گیاهی چند ساله با ریشه های عمیق است، وجود آن در حوزه ابخزی به دلیل تثبیت بافت خاک و جلوگیری از شسته شدن بستر خاک و سنگ های ثادراتی که بالطبع از پرشدن سدها از گل و لای آبخیزها جلوگیری می کند، از اهمیت بسزایی در آبخیزداری برخوردار است.

به گزارش تبیان، گیاه شاه‌تره (شاتره) به همه گونه‌های جنس Fumaria از خانواده گیاهی Papaveraceae اطلاق می‌شود. تاکنون ۵۶ گونه از این جنس در دنیا معرفی شده است که هفت گونه آن در ایران می‌روید. شاتره، گیاهی است علفی و یکساله با برگ‌های دارای بریدگی‌های بسیار؛ گل‌آذین در این گیاه، خوشه یا گَرزَن است که شامل دو کاسبرگ زودافت و چهار گلبرگ جدا به رنگ‌های سفید تا صورتی یا ارغوانی می‌باشد که یکی از دو گلبرگ بیرونی، به مهمیز تبدیل شده است. پرچم‌ها در قاعده میله‌ها طوری به هم پیوند یافته‌اند که در مجموع، دو دسته مشخص را به وجود می‌آورند که هر دسته شامل یک پرچم کامل و دو نیمه پرچم در طرفین آن است. عرق شاتره در رفع تمام اختلالات کبدی، یرقان، تهوع، انسداد طحال، سودازدگی و بیماری‌های صفراوی مفید است. مادگی در این گیاه، دوبرچه‌ای است که به میوه‌ای ناشکوفا و شفت‌مانند تبدیل می‌شود. میوه، کروی‌شکل و کوچک و محتوی یک دانه است.

خار مریم (نام علمی: Silybum marianum) یا مارتیغال گیاهی است از رده دولپه‌ای‌ها، راسته گل‌مینا و تیرهٔ کاسنیان. این گیاه با بازه زمانی رشد هر یک سال یا در بعضی نژادها هر دو سال بوده و خودرو می‌باشد. شکل ظاهری معمول این گیاه، گلی با رنگ‌های قرمز تا بنفش و برگ‌هایی رنگ رفته و دارای رنگ سبز مایل به زرد و به‌همراه رگه‌های سفیدرنگ هستند.